Międzynarodowy festiwal poetycki w Ciechanowie

 Przez ostatnie trzy październikowe dni (od 9. do 11. br.) żywe słowo poetyckie królowało w Ciechanowie, Przasnyszu i Opinogórze, a to za sprawą Związku Literatów na Mazowszu -głównego organizatora jubileuszowej XXX Ciechanowskiej Jesieni Poezji. Właśnie w sobotę 11 października, późnym popołudniem -  dobiegły końca wydarzenia tego święta poezji i literatury, którego spiritus movens, jak stwierdził gość Jesieni, profesor Jerzy Bralczyk, jest od początku jego istnienia prezes Związku Literatów na Mazowszu dr Teresa Kaczorowska. Jubileuszowa Jesień Poetycka miała bardzo bogaty i ciekawy program oraz bardzo licznych gości (ok 50 poetów) z naszego regionu, całego kraju oraz z zagranicy ( przedstawicieli aż ośmiu krajów - z:  Litwy, Włoch, Bangladeszu- choć mieszka dziś w USA, Wielkiej Brytanii, Grecji, Niemiec, Brazylii, Francji). Wśród nich byli poeci ,tłumacze, eseiści, recenzenci, publicyści, również z tytułami profesorskimi, doktorskimi a także ciechanowskim rodowodem. Można powiedzieć, że tegoroczna edycja Ciechanowskiej Jesieni Poezji przerodziła się w Międzynarodowy Festiwal Poetycki. Jeden z głównych gości ,uczestniczący we wszystkich wydarzeniach Jesieni, ks. katolicki, teolog , publicysta i poeta - Wacław Oszajca, dziękując prezes ZLM dr Teresie Kaczorowskiej za zaproszenie, powiedział: „ dziś, w naszych realiach, zrobić tak wspaniałe, wielkie wydarzenie to prawdziwy cud!” 

 Zaproszeni goście zjeżdżali już w czwartek 9 października (zakwaterowani w Hotelu Ciechanów), poznawali się i oglądali miasto, ale oficjalne otwarcie tegorocznej jubileuszowej Jesieni Poezji  miało miejsce następnego dnia w Miejskiej Bibliotece Publicznej (współorganizator imprezy). Powitały gości dyrektor MBP w Ciechanowie Alicja Wodzyńska,  Prezes ZLM dr Teresa Kaczorowska oraz obecna wiceprezydent Miasta Ciechanowa Olga Zmudczyńska-Pabich, która w tym dniu towarzyszyła poetom  mimo licznych obowiązków i braku czasu. Następnie uczestnicy rozjechali się do wszystkich szkół w mieście i okolicy, i innych instytucji (DPS Kombatant) na spotkania z uczniami, młodzieżą, studentami i seniorami (spotkania objęły ok.1000 osób). Wszystkie okazały się bardzo udane. Jak zawsze w MBP odbyły się warsztaty literackie , tym razem mentorem spotkania z uczniami Krasiniaka był językoznawca profesor Jerzy Bralczyk ,a spotkanie prowadził profesor Janusz Zalewski- obaj absolwenci tej szkoły oraz ciechanowianie.

 W Miejskim Domu Kultury w Przasnyszu odbyła się promocja 27. numeru "Ciechanowskich Zeszytów Literackich. Lucyna Kotarbińska(1858-1941)-pisarka, laureatka Wawrzynu Akademickiego, sufrażystka”. W odrestaurowanym budynku MDK powitała gości dyrektor Magdalena Król-Piórkowska wraz z dr Teresą Kaczorowska, a władze miejscowe reprezentował zastępca burmistrza Przasnysza  Łukasz Machałowski. Uroczystość tę uświetniła swoją obecnością  również pani poseł na Sejm RP Anna Cicholska, która wśród poetów- jak mówi –prawdziwie odpoczywa.  Prezentację multimedialną dotyczącą głównej bohaterki Zeszytu zaprezentował redaktor rocznika wiceprezes ZLM dr Piotr Kaszubowski ,a ubogacił ją prezentowanymi przez uczennice przasnyskiego  LO im. KEN fragmentami niepublikowanych dotychczas pamiętników Moje domownicy L. Kotarbińskiej, gdzie autorka uwidoczniła swe zdolności posługiwania się humorem i komizmem.  Związek Literatów na Mazowszu - jak stwierdził Piotr Kaszubowski - odkrywa właściwie zupełnie nieznaną dziś osobę wszechstronnie wykształconą, utalentowana pisarkę, sufrażystkę i działaczkę społeczną, która wiele wniosła w życie niepodległego kraju na niwie kultury i służby narodowi. Jako członkini Narodowej Organizacji Kobiet w 1921 roku brała udział z odczytami w plebiscycie na Śląsku (w 37 miejscowościach), o których tak pisała w liście do męża: „…byle służyć, służyć bez względu na naszą marną istotę, tu się rozgrywa wielka sprawa, chodzi o naród, o kraj, o Polskę i lud śląski wierzący w Boga i w Polskę”.

 Autorów tekstów zamieszczonych w Zeszycie uhonorowano uroczystym  wręczeniem 27.numeru rocznika CZL. Przasnyszanie mogli poznać wielu gości przybyłych z zagranicy ( prace wielu z nich znalazły się w Zeszycie….) oraz nabyć Ciechanowski Zeszyt Literacki, gdzie zamieszczony jest esej o L. Kotarbińskiej , a także poznać teksty i wiersze twórców, którzy u nich zagościli. Wielu z nich przyznało, że o Lucynie Kotarbińskiej wcześniej nie słyszeli. 

 Jeszcze tego samego dnia po kolacji odbyła się Noc Poetów (trwała do północy), w czasie której dał koncert ciechanowski muzyk Piotr Rzeczkowski. Prezentował własne kompozycje do wierszy miejscowych twórców i kompozycje znanych bardów poezji śpiewanej. Poeci dzielili się swoją poezją, czytali własne wiersze. Naprzemiennie czytano wiersze autorów przybyłych z zagranicy i z kraju.  Noc poetów prowadzili dr Teresa Kaczorowska i poeta, eseista, reportażysta, prozaik Krzysztof Martwicki.  Prezes dr Teresa Kaczorowska uroczyście wręczyła legitymacje związkowe nowym członkom ZLM.

 Opinogórska Gala - zwieńczenie Jesieni... tradycyjnie rozpoczęła się od  złożenia kwiatów i zapalenia zniczy w krypcie w podziemiach kościoła-  Zygmuntowi Krasińskiemu i na pobliskim cmentarzu -pierwszemu kustoszowi Muzeum Romantyzmu w Opinogórze śp. Januszowi Królikowi i jego żonie. Wielu twórców z przyjemnością zwiedziło obiekt muzealny- byli przecież w "Mekce" polskiego romantyzmu po raz pierwszy. ( w przeddzień zwiedzano zabytki Ciechanowa). Niezwykle ciekawym punktem programu było cykliczne XXVII Spotkanie z Literaturą w Opinogórze, prowadzone przez dr Teresę Kaczorowską, której gościem był -znany poeta ks. dr Wacław Oszajca SJ.  Prezes ZLM rozpoczęła je od przypomnienia poprzednich gości tych „Spotkań… Byli to, jako pierwszy oczywiście Janusz Krasiński z Warszawy a później między innymi: Joanna Siedlecka, Ernest Bryll, Ryszard Krynicki, Julia Hartwig, Adam Zagajewski, Antoni Libera, Bohdan Urbankowski, Wacław Cholewiński, Dariusz Lebioda i wielu innych- wybitni ,czołowi pisarze polscy, niestety wielu z nich nie ma już na tym świecie. Prowadząca w swoim eseju (znajdzie się on w kolejnym numerze CZL) przedstawiła  życiorys gościa ks. Wacława Oszajcy i jego dorobek twórczy, min. stwierdzając :

 „Głównym bohaterem w twórczości Wacława Oszajcy jest człowiek spotykający się z Bogiem w codzienności święta i szarego świata, jako rzeczywistości mistycznej zbawiającego i zbawionego przez Boskie wcielenie w materię, w człowieczeństwo. Niewątpliwie intelektualny punkt widzenia w wierszach Wacława Oszajcy i jego wrażliwość powodują, że jakże osobna twórczość tego poety należy do najważniejszych osiągnięć polskiej literatury współczesnej.”

 Poeta przeczytał kilka swoich wierszy, a następnie dr Teresa Kaczorowska w rozmowie z poetą ,teologiem i filozofem zgłębiała trudne problemy wiary, religii,  filozofii, jakie odnalazła w Jego poezji i szeroko rozumianej twórczości. Spotkanie było niezwykle interesujące ze względu na jego tematykę, poglądy i refleksje księdza odpowiadającego na pytania prowadzącej i te padające od słuchaczy z sali. Ważnymi refleksjami,  myślami jakie wyłuskałam z wypowiedzi Wacława Oszajcy, są między innymi  takie np. stwierdzenia: 

„Do poznawania Boga nie wystarczy teologia i katecheza, bo o Bogu mówi wszystko, co nas otacza i oczywiście sztuka”.

„Do życia potrzebnych jest parę rzeczy, które nie dają się zmierzyć ,dotknąć, opisać – miłość.

”Przesłanie Chrystusa jest piękne i bogate –starsi nasi  bracia to wyznawcy judaizmu – żydzi, a młodsi bracia to muzułmanie, gdzie wiele treści Koranu zaczerpnięto ze Starego i Nowego Testamentu. Dziedzictwo Jezusa dziś jest też kwestią hinduizmu.”

„Dziedzictwa religijnego ani żadnego innego nie wolno nam  tracić (egoistyczna Europa o tym nie pamięta)”.

„Ważne jest widzenie spraw z różnych perspektyw, więc nie bójmy się naukowców i ich metod matematyczno- przyrodniczych w poznaniu - jest bowiem nowa teoria tzw. pamięci naszego świata, że wszystko pozostawia swój ślad, w potocznym powiedzeniu –w przyrodzie nic nie ginie.”

„Co jest najważniejsze dla ludzi ,artystów, poetów – możliwość porozumiewania się, mówienia, rozmawiania ze sobą.”

„Tak ,Oszajca krytykuje kościół, bo trzeba odróżniać dobro od zła, a do tego trzeba pełnej wiedzy oraz miejsca do dyskusji i dialogu”.

„Tam, gdzie dzieje się największe dobro, dzieje się też największe zło (np. wojna w Ukrainie i Golgota)”

„Teologia teoretycznie nie odpowie na wiele pytań, ale praktycznie mamy ich szukać zmuszając się nawet do otwarcia na drugiego człowieka, nie niszcząc go, ale próbując go zrozumieć.”

„Dziś za dużo jest rzeczy tymczasowych, nawet modlitwa jest przegadana –a za mało jest rzeczy trwałych ,które dawniej wyciszały problemy, pęd i pośpiech  -takich jak teatr ,opera, kościół.” (za mało ciszy).

„W odniesieniu  do poglądu św. Hieronima, że początek tkwi w zrozumieniu samego siebie: To, co otwiera nas samych do nas samych, to jest słowo, czyli sztuka- Bóg tj. Jahwe, czyli dosłownie bezokolicznik  >BYĆ< wskazuje, że w byciu, w istnieniu szukać trzeba samych siebie i mieć odwagę, by nie dać narzucić sobie żadnej wiary”.

 To niezwykle ciekawe spotkanie było dla wielu głębokim przeżyciem intelektualnym, a  zakończył je ksiądz Wacław Oszajca wierszem Ostatnie słowa. Zobaczyliśmy Wacława Oszajcę tak, jak go przedstawiła dr Teresa Kaczorowska we wstępnym eseju:  „…jako człowieka i twórcę przyjmującego postawę religijności otwartej, który nie występuje jako wielki autorytet, ale jest partnerem intelektualnej dyskusji”.

 Ważnym punktem programu tegorocznej Gali, prowadzonej ze swobodą, gracją i uśmiechem przez znaną medialnie dziennikarkę Zofię Czernicką, było rozstrzygnięcie VI Ogólnopolskiego Konkursu O Laur Zygmunta z Opinogóry, odbywającego się pod honorowym patronatem Prezydenta Miasta Ciechanowa- przewodniczącą jury Konkursu była profesor UJ z Krakowa, pani Zofia Zarębianka. Wszyscy oprócz jednej laureatki stawili się po odbiór dyplomów i nagród. Odbierając dyplomy, laureaci prezentowali swój jeden wiersz z nagrodzonego zestawu. Jury przyznało następujące nagrody: II nagrodę dla Łukasza Sienkiewicza, lat 20 z Wydmin woj. warmińsko mazurskie pow. giżycko ; III nagrodę dla Agama Wójcika, lat 17 z Sędziszowa woj. świętokrzyskie. Wyróżnienia otrzymali: Natalia Strzalińska, lat 18 ze Zbuczyna woj. mazowieckie; Marta Koczy, lat 19 z Rybnika woj. śląskie; Bartosz Szczerbicki, lat 20 z Ciechocinka. Nagrodę specjalną za wiersz inspirowany twórczością Zygmunta Krasińskiego zdobyła Karolina Niedźwiedzka, lat 19 z Przasnysza (nagrodzony utwór przeczytała przewodnicząca jury z powodu usprawiedliwionej nieobecności autorki).

 Bardzo ważną i podniosłą uroczystością było wręczenie Medalu Zygmunta Krasińskiego., ale zanim ogłoszono tegorocznego laureata, kilka słów o historii Medalu Zygmunta Krasińskiego powiedział dr Dariusz Lebioda. Przypomniał, że pomysł narodził się w grupie pisarzy polskich przed kilku laty, a przewodniczącą Kapituły Medalu została dr Teresa Kaczorowska, najwłaściwsza osoba, bo jest prawdziwą spiritus movens kultury Ciechanowa- Ziemi Ciechanowskiej. Nagrodą tą dotychczas honorowani byli najwybitniejsi twórcy, sama czołówka pisarzy, publicystów, badaczy twórczości Zygmunta Krasińskiego i epoki w której tworzył, bo jak się wyraził dr Dariusz Lebioda: „Nagroda jest tyle warta, ile jest wart jej laureat”. Przewodnicząca Kapituły przypomniała kolejno nazwiska nagrodzonych utytułowanych laureatów Medalu…. Jako pierwszy otrzymał go profesor Zbigniew Sudolski, a następnie kustosz Muzeum Romantyzmu w Opinogórze Roman Kochanowicz oraz kolejni: Bohdan Urbankowski, Waldemar Łysiak, Bogusław Dopart, Mirosław Strzyżewski, Hatif Janabi. Laureatem Medalu Zygmunta Krasińskiego za rok 2025 został profesor Arkadiusz Bagłajewski  z UMCS z Lublina. W imieniu Kapituły laudację wygłosił prof. Bogusław Dopart z UJ w Krakowie, w której w  niezwykle ciekawy sposób przedstawił drogę życiową i naukową laureata. W formie krótkiego wykładu akademickiego scharakteryzował bogaty dorobek, pracę twórczą i badawczo-naukową prof. Arkadiusza Bagłajewskiego, odnoszącą się do literatury przełomu XVIII i XIX wieku-zwłaszcza romantyzmu oraz współczesności. Laureat jako literat i literaturoznawca reprezentuje bardzo ważny nurt w literaturze współczesnej, określany nurtem tożsamościowym lub korzennym. Przede wszystkim jednak ,skupił się mówca na dorobku badawczym z okresu romantyzmu i współczesności- szczególnie na obecności romantyzmu w kształtowaniu najnowszej tradycji literackiej  po roku 1989.     Co zawdzięcza Zygmunt Krasiński – wieszcz narodowy - pracom naukowo-badawczym prof. Arkadiusza Bagłajewskiego- okazuje się, ze bardzo wiele. Prelegent odniósł się szczególnie do kilku publikacji książkowych( w dorobku ma ich 7) . Pierwsza to Zapomniany romantyzm z 2021r. książka przywołująca zapomnianych autorów i ich utwory tzw.  romantyzmu krajowego. Obalająca schematyczność widzenia i doceniania głównie polskiego romantyzmu emigracyjnego. Zaletą w pracy literackiej laureata jest łączenie gruntowności (znajomości literatury) z finezyjnym posługiwaniem się nowymi metodami tzw. instrumentarium humanistycznym. Dziełem , ważącym na decyzji Kapituły jest publikacja Poezja trzeciej epoki. Poezja Zygmunta Krasińskiego w latach 1836-1843. W tej książce laureat ukazuje bardzo ważny okres twórczości Z. Krasińskiego, tworzenia poezji metafizycznej, ale o walorach artystycznych z cechami filozoficznymi. Tu skupia się autor na profetyczno – eschatologicznych i historiozoficznych wizjach poety, dotyczących zbawienia widzianego jako przeanielenie człowieka, Polski i ludzkości.. Publikacją, równie ważną dla Kapituły, jest  Inny Krasiński z 2021roku. To z kolei studium czterech pól tematycznie bioautobiograficznych (określenie prof. B.Doparta). W tej publikacji prof. A. Bagłajewski prezentuje autorefleksje samego Krasińskiego w sposób intertekstualny. Inny Krasiński to utwór, gdzie widzimy poetę- twórcę manifestującego się w różnych płaszczyznach i wielu różnych planach- dziełach biograficznych i utajnionych, prywatnych listach, które stały się częścią twórczości poety. Ta synteza badawcza nad twórczością Zygmunta Krasińskiego sugeruje podjęcie dalszych prac prof. A.Bagłajewskiego w tym kierunku.

 Profesor Arkadiusz Bagłajewski wzruszony laudacją, dziękował Kapitule za to zaszczytne wyróżnienie i wspomniał o spotkaniach na szlakach Zygmunta Krasińskiego z  prof. B. Dopartem i prof. M. Strzyżewskim, laureatami tego Medalu i wyraził szczerą chęć uczestniczenia w pracach Kapituły.  Kwiaty laureatowi wręczył obecny na uroczystości wicestarosta powiatu ciechanowskiego pan Robert Morawski.

 Wielką niespodzianką dla prezes Związku Literatów na Mazowszu dr Teresy Kaczorowskiej było wręczenie przyznanej  jej  nagrody „ Lauru Świętego Michała Archanioła” i statuy wzorowanej na rzeźbie Donatella. Nagrodę wręczył, o co prosiła go „tajemnicza” Kapituła,  dr Dariusza Lebioda wyjaśniając, że Kapitułę stanowi grupa duchownych i artystów, a przyznawana jest tym osobom, które walczą ze złem, a dr Teresa Kaczorowska w walce ze złem jest bezkompromisowa! Nadmienił tez, że poprzednim laureatem nagrodzonym Laurem Świętego Michała Archanioła był znany reżyser Krzysztof Zanussi. Wzruszona bardzo , ze łzami w oczach dziękowała dr Teresa Kaczorowska za tak niespodziewaną i cenną nagrodę . Powiedziała: „Cieszę się z faktu, ze dożyłam trzydziestej , jubileuszowej Jesieni Poezji, imprezy tak wspaniałej, bogatej w wydarzenia i gości, bo pamiętam pierwszą Jesień, gdzie było nas tylko kilkanaście osób.” 

 Całość wydarzeń Opinogórskiej Gali Ciechanowskiej Jesieni Poezji zwieńczył Koncert Muzyki Romantycznej w wykonaniu sopranistki z Wiednia Urszuli Rojek i Megumi Otsuka pianistki z Japonii. Od pieśni operowych i operetkowych po utwory na fortepian F. Chopina , J. Brahmsa, pieśni S. Moniuszki i autorskich utworów samych artystek .Walc z operetki E. Kalmana „Księżniczka czardasza” był nie tylko wyśpiewany, ale też zatańczony, bo sopranistka Urszula Rojek porwała do tańca kilku panów z widowni. A po rozśpiewanym i roztańczonym występie, raczyliśmy się wspaniałym tortem ufundowanym przez Prezydenta miasta Ciechanowa.

 Nowością tegorocznej Jesieni Poezji było zwiedzanie zabytków Ciechanowa – wielu twórców gościło w naszym zacnym grodzie po raz pierwszy (co miało miejsce w przeddzień Gali) oraz wręczenie przez prezes ZLM Teresę Kaczorowską pamiątkowych "Certyfikatów Honorowego Uczestnictwa" wszystkim uczestnikom XXX Ciechanowskiej Jesieni Poezji , która samoistnie przerodziła się w Międzynarodowy Festiwal Poezji.

 Serdeczne i gorące podziękowania przekazujemy współorganizatorom tego wyjątkowego wydarzenia: Muzeum Romantyzmu w Opinogórze, Miejskiej Bibliotece Publicznej w Ciechanowie, Miejskiemu Domowi Kultury w Przasnyszu, Towarzystwu Przyjaciół Ziemi Przasnyskiej, COEK Studio w Ciechanowie oraz wszystkim partnerom i sponsorom :  Marszałkowi Województwa Mazowieckiego, Samorządowi Województwa Mazowieckiego, Starostwu Powiatu Ciechanowskiego , Urzędowi Miasta Ciechanów, Urzędowi Miasta Przasnysz, Firmie CEDROB SA, Spółce UM PUK w Ciechanowie. Podziękowania kierujemy również do partnerów medialnych: Agencji informacyjnej, Katolickiego Radia Diecezji Płockiej, Radia WNET, Portalu:www.ciech24.pl, redakcji PULSU w Ciechanowie i  Tygodnika „Czas Ciechanowa”.

 Szanowni Państwo! Bez Państwa udziału i zaangażowania to wydarzenie nie zaistniałoby w kalendarzu wydarzeń kulturalnych  Ciechanowa ,Przasnysza i Opinogóry !!! To dzięki Państwa  życzliwemu wsparciu i zrozumieniu odbyła się jubileuszowa XXX Ciechanowska Jesień Poezji, która szczególnie w tym roku nabrała charakteru międzynarodowego! To Państwa zasługą jest fakt, że życie poetycko-literackie miasta i regionu wciąż trwa i jeszcze głośniej wybrzmi poza granicami kraju, niż w poprzednich latach,  niesione w poezji gości !!!   Do zobaczenia za rok i  EVIVA  LARTE !

Ewa Krysiewicz 

Sekretarz Związku Literatów na Mazowszu

 Odrobina wrażeń na zdjęciach